Om 7 uur staat iedereen te wachten op de bus, op weg naar de killing fields, we moeten wat langer rijden dan voorzien, immers de weg is in volle constructie, we bereiken uiteindelijk de killing fields, tussen 1975 en 1979 zijn hier duizenden op een gruwelijke manier aan hun einde gekomen, zonder onderscheid tussen mannen en vrouwen,  tussen jong en oud.

 

In 1989 werd een herdenkingsstupa gebouwd als getuigenis en herdenking van de wrede manier waarop de slachtoffers zijn gedood, in de stupa zijn zo'n 8000 schedels in verschillende verdiepingen opgestapeld.

We zien de plaats waar de gevangenen werden afgeladen, de boom waar ze werden gemarteld, in de boom hing een luidspreker om de slachtoffers hun kreten te overstemmen, de boom waar ze werden gedood en de vele massagraven.

og erg onder de indruk keren we terug naar Phnom Penh tot bij het Museum van volkerenmoord (Tool-Sleng rnuseum), we komen net op tijd om een documentaire te bekijken over dit afschuwelijke regime.

 Hoe konden de Fransen weten dat deze school ooit zou uitgroeien tot de verschrikkelijkste gevangenis van Cambodja?

Tussen april 1975 en januari 1979 werden er meer dan 15.000 mensen opgesloten en op de meest wrede manier gemarteld. voor ze door de Rode Khmer naar het uitroepingskamp van Choeung  Ek werden gevoerd. Deze gevangenis, die door de handlangers van Pol Pot S-21 werd gedoopt, roept onwillekeurig herinneringen op aan de concentratiekampen van de nazi’s, alleen is de gruwel hier van veel recenter datum. Nadat de Vietnamese de laatste gevangenen hadden bevrijd, besloten ze alles in zijn oorspronkelijke staat te laten, als aanklacht tegen de misdaden die door het Rode-Khmer regime waren begaan. Voor je aan je bezoek begint, moet je je er heel goed van bewust zijn dat je een nachtmerrie binnenstapt die je niet snel zult vergeten. Maar toch is een bezoek noodzakelijk, als je de omvang van de terreur die de Cambodjaanse bevolking heeft moeten ondergaan, wil begrijpen. Tuol Sleng is niet de enige plaats waarde Rode Khmer gruwelijkheden hebben begaan (ze zijn gewoon niet te tellen), maar wel een van de sprekendste getuigen.
Op het vroegere schoolplein zie je meteen de galg, net naast de graven. Aan de voet van de galg de kruiken waarin de gehangenen werden afgemaakt door ze te verdrinken, De graven zijn die van de laatste slachtoffers, Na de bevrijding werden slechts zeven gevangenen levend teruggevonden. Niemand is ooit uit Tuol Sleng kunnen ontsnappen. In het gebouw links werden de gevangenen ondervraagd (lees: gemarteld). in elke ruimte zie je nog de bedden waarop de sukkels werden vastgeketend de staven en ketens zijn trouwens nog aanwezig. De munitiekisten, in deze ruimten deden dienst als kamerpot. Aan de muren sprekende foto’s van de slachtoffers, zoals ze werden aangetroffen bij de bevrijding van de stad, De vlekken op de tegels zijn al even veelzeggend.

Het grote gebouw aan het plein was de gevangenis, nu omgeturnd tot museum. De muren zijn bedekt met foto’s van gevangenen. De Rode Khmer hielden trouwens een heel archiefsysteem bij, waarbij elke gevangene geregistreerd en gefotografeerd werd, Aan de hand van die foto’s heeft men veel vermiste personen uiteindelijk kunnen identificeren: dokters, ingenieurs, heel veel professoren, maar ook Vietnamese soldaten, een Australische journalist, personeel van de Indiase ambassade, boeddhistische monniken en zelfs enkele toen erg bekende Cambodjaanse zangers!

De  verdachten werden trouwens niet alleen aangehouden, maar hun hele familie met hen, kinderen inbegrepen. Dagelijks werden de verklaringen van de gevangenen genoteerd. Daarbij duwden de folteraars hun de verschillende versies van de feiten onder de neus, om ze gelijk van liegen te beschuldigen. De verdachten moesten nu eenmaal ‘bekennen’, althans dat was de eis van Douch, een vroegere onderwijzer en verantwoordelijke van TuoI Sleng. Zijn 20,000 perfect bijgehouden dossiers bewijzen zijn maniakale kantje. De beul van Tuol Sleng  werd in 1999 door de regering aangehouden en zou op het proces tegen de Rode  Khmer moeten verschijnen, als dat tenminste zal plaatsvinden.

In de aanpalende zaal zie je nog meer foto’s van gevangenen die de folterdood zijn gestorven! Honderden portretten van jonge meisjes, volwassenen en ouderlingen. De meeste met een vreemde glimlach op het gezicht, alsof ze blij waren dat eindelijk een eind aan hun lijdensweg was gekomen. Hun gemartelde blikken kun je maar moeilijk vergeten, in blok C liggen de individuele cellen van de gevangenen, piepklein en in de haast van baksteen opgetrokken om de gevangenen te kunnen isoleren. De prikkeldraad aan de balkons moest de gevangenen ervan weerhouden zelfmoord te plegen. Op de eerste verdieping houten cellen.
in blok D (het laatste) werden de cellen weggehaald (alhoewel je op de vloer nog kunt zien waar ze stonden). Vandaag gaan er tentoonstellingen over de folteringen door, Schilderijen tonen je de diverse folterpraktijken: zweepslagen, wurging, het uittrekken van tanden en afrukken van borsten, het gebruik van schorpioenen enzovoort. De doeken werden door een van de zeven overlevenden uit kamp S-21 geschilderd  Een van de werken is trouwens een zelfportret van de schilder in zijn cel,
Op de eerste verdieping moet je even stilstaan bij de foto’s van de overlevenden, aan de ene kant de oude zwart-wit foto’s, aan de andere de nieuwe in kleur, Erg aangrijpend  je ziet ze tijdens hun dagelijkse arbeid: prauwbestuurder. boer, mandenmaker, huismoeder, Ze zijn een en al glimlach, gelukkig dat ze de nachtmerrie hebben overleefd.., onberoerd kom je echt niet uit dit museum, ik had wel gehoord van het wrede Pol Pot regime maar heb me nooit gerealiseerd dat het zo erg was, war waren de Westerse grootmachten, waarom hebben ze toen niet ingegrepen, zoveel zinloze slachtoffers, de bedelaars zonder arm of been bij het museum herinneren er ons aan dat zelfs nu nog gemiddeld 1 mens slachtoffer wordt van een landmijn in Cambodja.